HAZARD DAN RISIKO

TAKRIF HAZARD DAN RISIKO

Pengenalan
Apabila seseorang memperkatakan tentang risiko keselamatan dan kesihatan di tempat kerja, dia memperkatakan tentang kebarangkalian kecederaan berlaku dan impaknya kepada pekerja akibat hazard yang terdapat di tempat beliau bekerja. Kebarangkalian adalah pengukuran frekuensi berlakunya kemalangan. Oleh kerana kebarangkalian berlakunya kemalangan dan impak kemalangan boleh dikawal, maka risiko boleh diurus sehingga ia boleh diminimumkan dan diterima.

Terdapat tiga perkataan asas tetapi penting yang kerap digunakan di dalam pengurusan risiko keselamatan dan kesihatan pekerjaan. Perkataan tersebut ialah hazard, risiko dan bahaya.


Takrif

Hazard
Hazard adalah apa sahaja secara sendirian atau bersalingtindak antara satu dengan lain mampu mengakibatkan kemudaratan. Kemudaratan ini berbeza-beza ketenatannya, daripada yang mengakibatkan kematian sehinggalah kepada kecederaan kecil. “Occupational Safety and Health Assessment Series 18002” (OHSAS 18002) dan ISO/IEC Guide 51:1999 mentakrifkan hazard sebagai punca atau keadaan yang mempunyai potensi mengakibatkan kemudaratan dalam konteks kecederaan dan penyakit kepada manusia, kerosakan harta benda, kerosakan sekitaran tempat kerja, atau gabungannya. Bahan kimia, sinaran, elektrik, biohazard, sistem kerja tidak selamat adalah beberapaa contoh-contoh hazard.

Risiko
Menurut OHSAS 18002, risiko adalah gabungan kemungkinan (kebarangkalian) dan akibat sesuatu peristiwa berhazard berlaku. Risiko juga boleh ditakrifkan sebagai gabungan-gabungan faktor-faktor kebarangkalian berlakunya peristiwa malang, dedahan dan impak kemalangan tersebut. Kebarangkalian di sini bermaksud cansa kemalangan itu berlaku.

Bahaya
Bahaya lebih menerangkan dedahan relatif seseorang kepada hazard. Perkataan ini lebih bersifat perkataan yang menerangkan atau menunjukan sesuatu keadaan risiko. Misalnya, seseorang yang sentiasa terdedah kepada hazard berada di dalam keadaan lebih berbahaya berbanding dengan seseorang yang tidak terdedah kepada hazard.


Perhubungan di antaras hazard, risiko dan bahaya
Perhubungan di antara hazard, risiko dan bahaya lebih mudah diterangkan dengan menggunakan contoh. Asid hidroklorik pekat adalah hazard kimia kerana sifat intrinsik korosifnya yang berpotensi mengakibatkan kemudaratan kepada kesihatan manusia dan kerosakan kepada sesetengah bahan. Risiko percikan asid ke muka pekerja adalah tinggi bagi mereka yang tidak memakai perisai muka berbanding dengan mereka yang memakainya. Bahaya jika mempipet asid dengan hidroklorik dengan mulut.


SISTEM PENGURUSAN RISIKO KESELAMATAN DAN KESIHATAN PEKERJAAN
Sistem pengurusan risiko keselamatan dan kesihatan pekerjaan adalah berkenaan mengurus risiko yang berkaitan dengan pekerja, aktiviti dan suasana kerjanya. Oleh kerana terdapat terlalu ramai pekerja, aktiviti dan berbagai suasana kerja serta kombinasi ketiga-tiganya, maka pengurusannya hanya boleh dibuat melalui suatu sistem pengurusan. Risiko keselamatan dan kesihatan di tempat kerja melibatkan empat peringkat utama yang berlaku secara berturutan dan saling memberikan input untuk memastikan pengurusan yang berkesan. Sistem pengurusan risiko bermula dengan peringkat:
a)Mengenalpasti hazard
b)Menilai risiko
c)Mengawal risiko
d)Mengukur pencapaian

Peringkat pertama melibatkan proses mengenalpasti hazard yang ada di tempat kerja atau di dalam tugas. Hazard yang telah dikenalpasti dinilai risikonya secara kuantitatif atau kualitatif dan ditentukan samada risiko tersebut boleh diterima, berada di dalam had terima atau sebaliknya. Keputusan seterusnya ialah mengambil langkah-langkah mengawal risiko berada di tahap yang baik, pencapaian pengurusan perlu dipantau dan diukur. Maklumbalas yang diterima dari pengukuran pencapaian digunakan di setiap peringkat system pengurusan agar segala perubahan kawalan yang lebih sesuaian.


JENIS-JENIS HAZARD
Berdasarkan takrifan hazard (di atas) kita akan dapati berbagai-bagai jenis hazard yang boleh ditemui di dalam sesuatu tugas atau tempat kerja. Jika kita diminta menyenaraikan hazard-hazard ini, biasanya kita akan terfokus kepada apa yang biasa kita lihat, nyata dan mengakibatkan maut atau kecederaan sahaja. Oleh kerana terlalu banyak hazard yang ada, di sini kita akan menyentuh hanya yang berikut:
(i) hazard fizikal
(ii) hazard kimia
(iii) hazard biologikal
(iv) hazard ergonomik


(i)Hazard fizikal.
Hazard fizikal ialah hazard yang bahaya berpunca dari mesin dan peralatan yang digunakan. Sesuatu mesin dan peralatan dianggap merbahaya jika:
a)Direka tidak selamat dan tidak sempurna
b)Tidak diselenggara dengan baik
c)Dijalankan oleh pekerja tidak terlatih
d)Digunakan bukan untuk kerja sebenar
e)Digunakan dalam keadaan yang berbeza-beza
f)Ditukar/dipinda secara haram
g)Pekerja tidak bersedia atau tidak menumpukan perhatian semasa menggunakannya.

(ii) Hazard Kimia
Antara kemalangan industri yang dilaporkan ialah kecederaan akibat sentuhan dan terhidu bahan kimia. Bahan kimia yang digunakan di kilang-kilang adalah merbahaya dan boleh menyebabkan kecederaan jika terdedah tanpa dilindungi. Bahan-bahan kimia seperti asid, alkali, gas, pelarut, simen, getah sintetik, gentian kaca dan pelekat adalah bahan yang merbahaya dan perlu diambil langkah-langkah keselamatan apabila mengendalikannya.

Bagi sesetengah individu, habuk kayu dan minyak semulajadi dari haiwan boleh menyebabkan tindakbalas pada kulit. Antara kesannya ialah kulit akan melecur, melepuh, terbakar dan akan meninggalkan kesan parut. Bahagian lain yang mudah terdedah pada bahan kimia ialah mata, hidung, kerongkong serta bahagian atas saluran pernafasan. Kesan bahan kimia adalah bergantung kepada nilai pH, kepekatan, tempoh dedahan dan sifat tindak balas sesuatu bahan kimia.


iii)Hazard Biologikal
Pekerja yang terlibat dengan analisis spesimen biologi biasanya akan terdedah kepada jangkitan penyakit. Tahap bahaya sesuatu spesimen biologi adalah berbeza-beza mengikut:
a)sifat semulajadi dan kepekatan agen penyakit
b)laluan masuk agen penyakit ke dalam badan
c)ketahanan pekerja yang terdedah

Laluan masuk ke dalam anggota badan adalah:
a)penyerapan, terjadi melalui luka dan calar pada kulit, menyerap masuk melalui
kulit atau mata, sentuhan dengan tangan atau perkakas yang tercemar
b)inokulasi terus terjadi dengan alat kaca yang pecah, jarum dan lain-lain di mana
agen penjangkit boleh masuk terus ke dalam darah.
c)Penelanan melalui mulut boleh terjadi dengan menghisap rokok, makan, menggigit
kuku dan makan tanpa mencuci tangan
d)Pembentukan aerosol, hasil daripada pelbagai prosedur makmal seperti tumpahan,
pengemparan, pengoncangan, penghomogenan, pembakaran dan percikan.


iv)Hazard Ergonomik
Hazard ergonomik berkaitan dengan ketidaksesuaian manusia dengan sekitaran kerjanya. Ia selalunya dikaitkan dengan kesilapan atau kelemahan rekabentuk kejuruteraan dan proses kerja memenuhi keperluan fisiologi dan psikologi manusia. Misalnya pekerjaan menaip dalam keadaan yang baik tidak ergonomik telah dibuktikan mampu mengakibatkan ‘Tunnel Carpel Syndrome’ dan sakit belakang.


MENGENALPASTI HAZARD
Sebelum hazard boleh diurus ia mestilah dikenalpasti terdahulu. Semakin awal hazard dikenalpasti, semakin mudah dan murah untuk menguruskannya. Walaupun hazard boleh dikenalpasti atau ujud diperingkat awal operasi akibat tidak disedari atau perubahan boleh timbul kepada bahan, system dan rekabentuk selepas digunakan atau dilaksanakan.


Proses dan kaedah mengenalpasti hazard di tempat kerja
Satu proses yang membantu mengenalpasti sebanyak mungkin hazard ialah dengan menggunakan proses mengenalpasti hazard yang digunakan di dalam analisis hazard. Di dalam analisis hazard, proses mengenalpasti hazard bermula dengan mentakrifkan sistem yang ingin dikaji dan mentakrif serta memahami ciri fizikal dan fungsi sistem tersebut. Terdapat berbagai kaedah yang boleh digunakan untuk mengenalpasti hazard. Amnya kaedah mengenalpasti hazard ini melibatkan gabungan pemerhatian sendiri, merujuk kepada dokumen rujukan, menggunakan kelengkapan pengesan dan pengukur, maklumat daripada laporan, maklumbalas daripada pekerja dan sebagainya.


Pemerhatian dan Rujukan
Seseorang pekerja yang berpengetahuan dan berpengalaman di dalam sistem, proses dan prosedur kerja yang dilakukan melalui pemerhatian dan seterusnya merujuk kepada akta, peraturan garis panduan, kod amalan, standard , data dan sebagainya boleh mengenalpasti hazard yang terdapat di dalam sistem , proses dan prosedur kerja tersebut. Pemerhatian tanpa rujukan sukar mengenalpasti sesuatu hazard yang lazim dan rutin dilakukan di tempat kerja.


Penggunaan kelengkapan khas
Terdapat hazard yang tidak mempunyai sifat bau, nampak, dengar atau sentuh. Oleh itu pancaindera manusia tidak mampu mengesan hazard tersebut. Hazard ini memerlukan kelengkapan khas untuk mengesan dan mengukur tahap hazardnya. Misalnya gelombang mikro, sinaran ultra hanya dikenalpasti menggunakan dosimeter sinaran.


Aduan/laporan/cadangan
Seseorang pengurus biasanya ditugaskan mengurus aktiviti dan proses kerja yang luas dan kadangkala umum skopnya. Keadaan ini mungkin menyukarkan mereka mengenalpasti semua hazard yang berkaitan dengan setiap proses kerja di dalam kawalanya. Hazard baru juga boleh timbul akibat perubahan struktur, proses dan sistem kerja dan mesin. Keadaan ini membuat seorang pengurus memerlukan bantuan pekerja di bawahnya untuk mengenalpasti hazard.



PUNCA-PUNCA UTAMA HAZARD

Terdapat dua punca utama hazard iaitu:
a)Keadaan di tempat kerja:
i) ruang yang tidak mudah dan selesa untuk bergerak
ii) tidak dapat membuat satu pemusingan bebas di kawasan kerja.
iii)lantai yang tidak rata dan licin
iv) tiada tempat penyimpanan bahan dan peralatan yang sempurna
v) pencahayaan dan pengudaraan yang tidak sempurna



b)Pelakuan pekerja:
i) tidak melakukan tatacara kerja dengan betul, sempurna, selamat dan mejejaskan
kesihatan
ii) tidak memastikan alat-alat, mesin dan bahan adalah selamat dan disimpan dengan
selamat
iii)tidak memastikan cara menyimpan, mengangkat atau bekerja dengan bahan merbahaya
dengan selamat dan menjejaskan kesihatan
iv) tidak mengikut maklumat, arahan dan latihan yang betul
v) tidak berbincang dengan majikan
vi) tidak membuat pemeriksaan di tempat kerja



KELENGKAPAN PELINDUNG PERIBADI
Kelengkapan Pelindungan Peribadi adalah kelengkapan yang diperlukan untuk memberikan perlindungan kepada pemakainya daripada hazard yang sedang ditangani. Antara contoh kelengkapan ini termasuklah baju kalis api, Apparatus Pernafasan Lengkap Sendiri, topi dan kasut keselamatan dan lain-lain. Jadual 4.1 menunjukkan beberapa jenis Kelengkapan Perlindungan Peribadi yang biasa digunakan dalam operasi kecemasan. Oleh kerana kelengkapan ini merupakan benteng terakhir bagi pemakainya daripada bencana hazard, maka adalah penting kelengkapan ini dipilih dan digunakan mengikut spesifikasi pembuatan dan kegunaannya yang berkesan.

Seperti juga kelengkapan lain, kelengkapan perlindungan peribadi mestilah dipilih secara terancang. Pengguna mestilah dimaklumkan cara dan keadaan pemakaian yang optimum serta had penggunaannya. Pengguna juga mesti menyenggarakan kelengkapan tersebut seperti yang ditetapkan oleh pihak pembekal kelengkapan. Ini bagi memastikan kelengkapan boleh berfungsi dengan cekap dan berkesan apabila digunakan.


Cermin Perlindungan dan “goggle’
Pemakaian cermin perlindung adalah perlu apabila bekerja di kawasan berhabuk yang beterbangan , partikel, wasap, luapan aau cahaya yang boleh menyebabkan kecederaan penglihatan. Cermin keselamatan berbentuk seakan cermin biasa tetapi melindungi mata dari partikel yang beterbangan. Kantanya hendaklah tahan hentakan dan lebih kuat dari biasa. Boleh diperolehi di dalam bentuk pelindung tepi, cawan atau kanta lentuk bagi pelindungan tambahan.

Goggle pula lebih tahan hentakan dan diperolehi dalam bentuk cermin berwarna dan ianya melindungi seluruh kawasan mata dari bahaya yang datang dari semua arah.








Pelindung dan topi kaledar
Pelindung muka dan topi kaledar bukanlah alat pelindung mata, tetapi kerapkali digunakan bersama dengan pelindung mata sebagai pelindung tambahan. Pelindung penuh muka digunakan apabila anda terlibat dengan cahaya kimia, panas atau haba dan cahaya terik. Topi kaledar pula digunakan jika anda bekerja di kawasan pengimpalan atau kawasan bahan cairan. Kecederaan di kepala adalah disebabkan oleh objek yang beterbangan atau jatuh pada objek yang tetap. Pelindung kepala dalam bentuk topi pelindung hendaklah mampu menahan hentakan dan gelungan yang mengelilingi rangka topi akan mengelakkan kecederaan kepada tengkorak dan juga menyelamatkan diri dari kejutan elektrik.


Pemilihan Kasut dan but keselamatan
Ada banyak jenis dan gaya kasut keselamatan dan adalah mustahak bagi anda mengetahui ada perlindungan tambahan yang perlu digunakan. Kasut keselamatan penguatan keluli merupakan kasut yang direka untuk melindungi kaki dari bahaya seperti objek bergolek, terjatuh, terhiris atau tajam. Seluruh hujung kasut dan dalamnya diperkuatkan dengan keluli. Juga menahan atau bertindak sebagai penebat bagi suhu yang tinggi dan direka dengan memelihara dari licin, bahan kimia dan bahaya elektrik. But keselamatan pula memberikan perlindungan yang lebih seperti percikan api. Apabila bekerja di kawasan mudah terbakar, but jensi neoprene atau nitril digunakan bagi melindungi kaki. But jenis foundry atau Gaiter menampilkan penetap atau menggunakan zip bagi tujuan memudahkan untuk memakai atau menanggalkan bahan-bahan yang masuk ke dalam but. Apabila bekerja di kawasan elektrik, but istimewa penebat elektrik direka khas seperti menggunakan tapak penebat elektrik.


Pemilihan Sarung tangan pelindung
Sarung tangan tidak menjaminkan dari tidak berlakunya kemalangan, tetapi hanya mengamalkan cara kerja yang selamat. Dan berhati-hati sahaja yang mampu memastikan pekerja bekerja dengan selamat. Pemilihan sarung tangan yang betul boleh melindungi dari tercedera. Apabila menggunakan sarung tangan pelindung pastikan ianya sesuai dan muat dengan tangan, selesa digunakan dan mampu menangani risiko bahaya . Jenis-jenis sarung tangan seperti:
a)Sarung tangan pakai buang yang diperbuat dari bahan plastik dan melindungi tangan
dari kesan gatal
b)Sarung tangan fabrik yang diperbuat dari kain fabrik yang membantu menggenggam
dengan lebih baik apabila mengendalikan objek licin. Ia juga membantu melindungi
tangan anda dari kesan panas, haba atau sejuk.
c)Sarung tangan kulit bagi melindungi tangan dari kecederaan percikan api atau
pengeseran pada permukaan kasar.
d)Sarung tangan pelapik besi yang melindungi dari kecederaan luka atau calar.
Digunakan untuk kerja-kerja memotong dan mengerat.




26 comments:

Somoon said...

Info yang sangat bagu.
Terima kasih dengan perkongsian.
Saya follow blog ini juga.

Somoon said...

Support your nuffnang too.

Unknown said...

SAYA JUGA BANYAK TERLIBAT DALAM CFERAMAH DAN TAKLIMAT KEPADA SEMUA KAKITANGAN JABATAN KESIAHATN DI BAWAH TAJUK-TAJUK INI DAN SAYA DAPATI KESELURUHAN INFO DAN RENCANA INI ADALAH BAGUS DAN SESUAI UNTUK SEMUA PERINGKAT KAKITANGAN

Chinta Imm said...

Nice info ;)

SPEK MATA said...

Jazakallah..pembuat blog ni semoga Allah memberikan rahmat dan pahala..tak mudah tajuk diatas..mohon copy/share ye

mohd ghazali said...

assalam admin nak mnta tolong.. saya nak mnta (tarikh dan masa ) info yang admin share ni.. sebab saya nak buat rujukan.

Unknown said...

TERBAIKKKKKKK

Unknown said...

TERIMA KASIH ATAS RUJUKAN YANG DIBERI:)

Unknown said...

Sangat membantu.. Saya baru menghadiri kursus health safety environment...tq dgn info dr blog ni

Unknown said...

nice info untuk rujukan

https://www.blogger.com/blogger.g?blogID=2937617029360963195#allposts said...

Boleh sye thu jenis pekerjaan apa yg sye blh kaitkn dgn hazard nie??

Unknown said...

mimiey...bnyak pekerjaan yang berkait dgn hazard2 yg dinyatakan..dalam kerja seharian kite pun ade...

Rumansang Mingugon said...

NICE INFO. SAPE PENULIS BLOG NI..

Unknown said...

Berikan Lima langkah kawalan harzad

Unknown said...

sangat menyusahkan

Unknown said...

boleh membantu untuk mencari informasi.tq

Unknown said...

Info yg bagus Dan sangat berguna.

hallagulla2020 said...

Very Amazing post
Regards
Fire fighting equipment in Pakistan

Unknown said...

Kek kontol

Unknown said...

sangat memberi manfaat.Tq dapat sedikit ilmu baru

musk al mahal said...

Best perfumes in Karachi

My-Life My-Rules said...

great stuff

define trade
define trade
define trade
define trade
define trade
define trade
define trade
define trade
define trade
define trade

Unknown said...

blh sya tahu apakah ciri ciri hazards?

Unknown said...

Terima kasih keran memebri info tetantang keselamatan yang sya boleh refer

Bloom Engineering said...

Amazing post.
Thanks

Madey said...

Salam guys, Boleh terangkan tak apa maksud risiko relatif?

Post a Comment